دیفن باخیا ابلق (عصای لالی) – Dumb Cane (Dieffenbachia amoena)
دیفن باخیا ابلق با نام علمی Dieffenbachia amoena گونه ای از گیاهان علفی چندساله با ساقه مستقیم، برگ های ساده و متناوب، دارای لکه های روشن از راستۀ قاشق واش سانان، تیرۀ گل شیپوریان و سردۀ دیفن باخیاست که زادگاهش کشور برزیل بوده و بومی نواحی استوایی قاره امریکاست. در زبان انگلیسی این گیاه Dumb Cane (عصای لالی) و Mother-in-Law’s Tongue (زبان مادر شوهر) ( که برای «سانسوریا» بیشتر رایج است) نامیده می شود و هر دو نام به اثر مسمومیت رافیدها اشاره دارد که می تواند باعث ناتوانی موقت در تکلم شود. یاخته های این گیاه حاوی بلورهای اکسالات کلسیم یا رافید است و چنانچه برگ‌هایش خورده شوند باعث مسمومیت، ورم، دیسفاژی و گاه مرگ می شود. نام دیفن باخیا اولین بار در قرن هجدهم توسط مدیر باغ گیاه شناسی وین، به منظور احترام به سرباغبان خود، «جوزف دیفن باخ» بر این گیاه نهاده شده است.
معرفی گیاه
دیفن باخیا ابلق یا Dumb Cane با نام علمی Dieffenbachia amoena گیاهی است با برگ های پهن و ساقه های نرم که با توجه به نقش و نگار خاص روی برگهای آن، زیبایی منحصر به فردی در میان گیاهان خانگی دارد. دیفن باخیا ابلق به نور کافی غیر مستقیم احتیاج دارد و خاک همیشه مرطوب را می طلبد. همچنین رشد ایده آل این گیاه در محیط های گرم است.
دیفن باخیا ابلق از گیاهان سمی است. بنابراین در امور تکثیر و جابجایی آن باید مراقبت نمود و از دستکش استفاده کرد تا از تماس با شیره گیاه که سمی بوده و سوزش زیادی ایجادمی کند، جلوگیری شود. همچنین باید از دسترس نوزادان و کودکان نوپا که احتمال می رود برگهای آن را به دهان بگذارند، دور نگهداشته شود. قطره‌های شبنم مانند روی برگهای این گیاه نیز چون خود گیاه سمّی هستند. این گیاه در صورت بلعیده شدن، به دهان، زبان و حلق آسیب می‌رساند و شخص یا دچار تنگی نفس ویا ناتوانی تکلم میشود. سم موجود در دیفن باخیا ابلق درصورت جوشانده شدن نیز از بین نمی رود.
مراقبت و نگهداری
نور
نور غیر مستقیم برای رشد دیفن باخیا ابلق (Dumb Cane) لازم است. گونه های تیره رنگ Dumb Cane به حضور در محیط های سایه دار مقاوم هستند.
آبیاری
در تابستان هفته ای 2 مرتبه و در زمستان هفته ای یکبار آبیاری برای دیفن باخیا ابلق کافی است. در فاصله بین دو آبیاری باید اجازه داد که سطح خاک خشک شود.
دما
Dumb Cane در دمای ما بین 18 تا 24 درجه سانتی گراد رشد می کند و دمای ایده آل برای رشد آن 22 درجه سانتی گراد است.
رطوبت
غبارپاشی روزانه در تابستان برای Dumb Cane به شدت توصیه می شود.
تمیزنمودن برگ
سطح برگهای Dumb Cane را باید با پارچه و یا اسفنج مرطوب تمیز کرد. باید مراقبت نمود که برگ ها خراش پیدا نکنند.
گل دهی
گیاه Dumb Cane در هر زمان از سال در صورت شرایط مساعد ممکن است گل دهد به اندازه 5 اینچ (13 سانتی متر) spathe بلند به رنگ سبز
تغذیه
کود مورد نیاز Dumb Cane را می توان مطابق دستور روی بسته کودهای محلول مخصوص گیاهان زینتی، هر ماه یک بار مصرف کرد.
هرس
نیاز ندارد.
تکثیر
روش های زیادی برای تکثیر دیفن باخیا ابلق وجود دارد که به سه مورد اشاره می شود:
قلمه زدن (روش اصلی):
بهترین زمان قلمه زدن برای دیفن باخیا ابلق اوایل تابستان است. ابتدا ساقه گیاه از جایی که ساقه به برگ ها متصل می شود بریده می شود. روی ساقه گیاه دایره های کوچکی وجود دارد که مانند جوش به بیرون زده اند و قابلیت جوانه زنی و ریشه دادن دارند. ساقه از قسمت ریشه چندین تکه می شود به نحوی که هر قسمت از قلمه دارای یک جوانه مطلوب باشد. هر چه قلمه به ریشه نزدیک تر باشد عمل ریشه دادن هم زودتر اتفاق می افتد. پس از یک روز قرارگیری در هوای آزاد و خشک شدن شیره، زمان کاشت آن در گلدانی مناسب فرا می رسد. برای کاشت باید از خاک کمی مرطوب حاوی کمپوست مخصوص بذر و قلمه استفاده شود. قلمه ها به صورت عمودی طوری که دایره های کوچک رو به بالا باشند در خاک فرو برده می شوند به نحوی که دو تا سه سانتی متر داخل خاک برود. البته قلمه ها را به صورت افقی نیز می توان کاشت که در این صورت باید نیمی از آن داخل خاک برود.پس از آن روی قلمه ها را باید با سلفون یا کیسه پلاستیکی پوشاند تا رطوبت داخل گلدان حفظ شود و سپس گلدان ها را به جایی دور از تابش مستقیم نور خورشید قرار داد. قلمه ها ممکن است یک الی تا دو ماه عمل ریشه دادن را انجام ندهند پس باید صبوری کرد. در طی این مدت بهتر است هر از گاهی کیسه پلاستیکی را برداشت تا تهویه مطلوب انجام شود. زمانی که قلمه ها ریشه داده و به اندازه کافی رشد کردند باید کیسه پلاستیکی را برداشت و مانند یک گیاه معمولی به ان رسیدگی نمود.
تکثیر دیفن باخیا ابلق با قلمه زنی در آب:
در این روش قلمه های تهیه شده از دیفن باخیا ابلق در آب قرار داده می شوند تا ریشه دهند و سپس به گلدان منتقل می شوند.
تکثیر دیفن باخیا ابلق از طریق پاجوش:
در ساقه اصلی گیاه دیفن باخیا ابلق پاجوش هایی وجود دارند که دارای ریشه هستند. با جدا کردن آن ها از ساقه مادر و قرار دادن آن در خاک می توان اقدام به تکثیر نمود. پاجوش ها باید به اندازه کافی رشد کرده باشند تا بتوان آنها را ها جدا کرد.
تعویض گلدان
بهتر است گلدان Dumb Cane هر سال در بهار با دو سایز بزرگتر جایگزین شود.
خاک
مخلوطى از خاک جنگلى، خاک برگ و خاک معمولى باغچه یا به عبارتی مخلوطی از سه قسمت خاک جنگلی و یک قسمت خاک معمولی برای Dumb Cane مناسب است.
عوارض و درمان
برگها ریز و ساقه دراز شده است
نور کافی نیست، گیاه را به محل روشن تری با نور غیر مستقیم انتقال دهید.
برگها زرد و تار عنکبوت زیر آنها مشاهده میشود
عامل آن کنه ریز قرمز است،هر دو هفته یکبار با سم کنه کش گیاه را سمپاشی کنید تا علائم از بین بروند.
برگها خشک شده اند و سقوط میکنند
هوا بیش ازاندازه برای Dumb Cane گرم و خشک است. رطوبت خاک را بازدید و در صورت لزوم آبیاری کنید. غبارپاشی را فراموش نکنید. گیاه Dumb Cane را به محل خنک تری منتقل کنید.
لکه های سوخته روی برگهاست
اگرچه Dieffenbachia amoena به غبارپاشی نیاز دارد ولی در آفتاب نباید غبارپاشی نمود. ولی بهترین زمان صبح و عصر در سایه است.
بعضی از برگها و ساقه ها میپوسند
عامل آن قارچ بوتری تیس است که خود ناشی از هوای سرد و مرطوب است. غبارپاشی بر روی Dieffenbachia amoena را کمتر کنید. گیاه را در درجه حرارت ۱۶ نگه دارید و با سم قارچ کش طبق دستور سمپاشی نمایید.
برگها رنگ پریده اند و به سفیدی گرایش پیدا نموده اند
یا نورمحیط برای Dieffenbachia amoena زیاد است و یا گیاه احتیاج به تغذیه دارد. شرایط را بازدید کنید و نارسایی را رفع کنید.
زخم های سفید پنبه ای شکل روی برگها و قاعده آنها مشاهده میشود
حشره افت عامل آن است. گیاه Dieffenbachia amoena را هر ۱۴ روز یک بار با سم حشره کش نفوذی طبق دستور سمپاشی کنید.
برگهای پائین زرد و لکه های قهوه ای در حاشیه آنها مشاهده میشود
آبیاری بیش از اندازه مورد نیاز برای Dieffenbachia amoena است. اجازه دهید سطح خاک گلدان در فاصله بین دو آبیاری خشک شود، سپس با میزان کمتری آبیاری را انجام دهید.
برگها رنگ پریده شده و سقوط میکنند
هوای محیط برای Dieffenbachia amoena خیلی سرد است. گیاه را به محل گرم تری منتقل کنید.
نکات و ملاحظات
سلولهای گیاه دیفن باخیا (Dieffenbachia amoena) حاوی بلورهای اکسالات کلسیم سوزنی شکل به نام رافیدها هستند. در صورت جویدن برگ، این بلورها می توانند باعث احساس سوزش موقت و اریتمی شوند. در موارد نادر، ورم بافت های در معرض گیاه گزارش شده است.
در مورد کودکان و حیوانات خانگی، تماس با دیفن باخیا (به طور معمول جویدن آنها) می تواند باعث بروز بسیاری از علائم ناخوشایند از جمله بی حسی شدید، سوزش دهان، افتادگی بیش از حد و تورم موضعی شود.
با این وجود، این اثرات به ندرت تهدید جانی در بر دارند.در بیشتر موارد، علائم خفیف است و می تواند با موفقیت با استفاده از داروهای مسکن، آنتی هیستامین، یا زغال چوب پزشکی درمان شود.
افزون بر این، اگر دیفن باخیا تماس طولانی مدت با بافت مخاط دهان داشته باشد، عواقب شدیدتری می تواند رخ دهد. در چنین مواردی، علائم معمولاً شامل درد شدید است که می تواند چند روز تا هفته ادامه یابد.
در صورت طولانی شدن تماس با گلو، بستری شدن در بیمارستان ممکن است لازم باشد و تورم شدید امکان تأثیر منفی در سیستم تنفسی رادر پی دارد.
آمارها نشان می دهند به طور کلی در میان بیمارانی که در معرض گیاهان سمی قرار دارند، بالغ بر 70 درصد کودکان کمتر از 5 سال هستند.
کلمات کلیدی پیشنهادی برای جستجو و کسب اطلاعات بیشتر از سایر مراجع:
دیفن باخیا ابلق | دیفن باخیا | سمبرگ | عصای لالی
Dumb Cane | Dieffenbachia | Leopard Lily
Exotica | Charming Dieffenbachia | Dieffenbachia amoena
