یاس رازقی (یاس عربی) – Sambac Jasmine (Arabian Jasmine)

یاس رازقی (گل رازقی یا گل یاس رازقی) با نام علمی Jasminum sambac که  یاس عربی یا  Arabian Jasmine نیز نامیده می شود، از گیاهان بالارونده از تیرۀ زیتون و سردۀ یاس است که در نواحی جنوب و جنوب غرب آسیا و در کشورهایی نظیر فیلیپین، هند، میانمار و سریلانکا می روید. واژۀ «یاسمین» در Sambac Jasmine ریشه در زبان عربی داشته و معادل آن «یاسمن» واژه ای اصالتاً فارسی است. یاس عربی برگ‌های دارای بریدگی‌ و خوشه‌هایی از گل‌های بسیار معطر و کوچک سفید رنگ با غنچه و شکوفه‌هایی صورتی رنگ دارد. این گیاه نیمه دائم سبز که با مکانیزم پیچیدن خود را محکم کرده و بالا می‌کشد بسیار مقاوم و دارای رشد سریع است.

  • نام فارسی

    یاس رازقی، یاس عربی

  • نام فارسی رایج

    یاس رازقی

  • نام علمی

    Jasminum sambac

  • بومی منطقه

    جنوب و جنوب غرب آسیا، فیلیپین، هند، میانمار و سریلانکا

  • نام های دیگر

    گل رازقی، Arabian Jasmine، Sambac Jasmine، Melati Putih

نـــــــور
رطـوبت
مراقبت
آبــیاری

معرفی گیاه

گل یاس رازقی یا گل رازقی درختچه ای کوچک و یا تاک رو با برگ های براق به رنگ سبز تیره و معطر از گل های کوچک سفید از جنس Jasminum و خانواده Oleaceae است. گل رازقی اگرچه به عنوان یاسمن یا یاس عربی در زبان انگلیسی شناخته می شود ولی بومی کشورهای عربی نیست و زیستگاه های بومی آن آب و هوای مرطوب استوایی جنوب و جنوب شرق آسیاست که در آب و هوای منطقه خاور میانه نیز رشد خوبی دارد. گل یاس رازقی، در  کشورفیلیپین به عنوان گل ملی شناخته شده و در آنجا  Sampaguita نامیده می شود. همچنین یکی از سه گل ملی در کشور اندونزی است که با نام Melati Putih شناخته می شود.

امروزه پرورش این گیاه به صورت گلدانی در استانهای گیلان، مازندران، فارس و خوزستان بیشتر متداول است. در استان های جنوبی و مناطقی که خطر سرمازدگی وجود ندارد، گل یاس رازقی را در هوای آزاد پرورش می دهند و ساقه های نازک آن را به داربست یا دیوار می بندند. یاس رازقی حدود 0.5 تا 3 متر ارتفاع دارد و به علت داشتن گل های جذاب و معطر به طور گسترده ای کشت می شود. بوته گل رازقی پُر شاخ و برگ و نیمه بالارو است. برگ های یاس عربی دائمی، صاف، بیضی شکل و بی کرک با گلهای درشت، پُر پَر هستند که از نیمه اردیبهشت به بعد در طول مدت تابستان مرتباً شکفته می شوند و هر گل حدود یک هفته تا ده روز دوام دارد. در استانهای کرانه دریای خزر که هوای زمستانی سرد است، حتمأ باید گیاه را از گزند سرما محفوظ داشت و آنرا به مکان های پوشیده منتقل نمود و طبعاً در شهرستان های مرکزی که سردتر است نگهداری این گل جز در گلخانه میسر نیست.

از این گل برای تولید عطر و چای معطر نیز استفاده می شود. گل یاس رازقی را معمولا از طریق خوابانیدن شاخه، قلمه زدن و کشت پاجوش زیاد می کنند، هرچند تکثیر آن از طریق پیوند نیز امکان پذیر است.

مراقبت و نگهداری

نور

یاس عربی به نور زیاد غیر مستقیم نیاز دارد. مثلاً بالکن شمالی برای این گل بسیار مناسب است. اگر در معرض نور آفتاب مستقیم قرار گیرد به شدت آسیب می بیند و برگ های آن می سوزند.

آبیاری

از آنجایی که یاس عربی باید در بیرون از منزل نگهداری شود به آبیاری روزانه در تابستان نیاز دارد، یا به طور کلی باید سطخ خاک آن موقع آبیاری خشک باشد. می توان روی خاک مالچ یا پلاستیک سیاه کشید تا هم علف هرز سبز نشود و هم نیاز آبی گیاه کمتر شود. بهتر است با آب کتری سرد شده آبیاری شود تا سختی آب خاک را خراب نکند.

دما

گل رازقی (گل یاس رازقی) همیشه سبز است ولی تحمل سرما و یخبندان را ندارد پس در فصول سرما گلدان آن باید در فضای داخل نگهداری شود یا اینکه می توان یک کیسه پلاستیکی به دورش کشید و زیر آفتاب گذاشت تا سرما آنرا خراب نکند.

رطوبت

كمي رطوبت برای گل رازقی (گل یاس رازقی) مفید است.

تمیزنمودن برگ

ضروری نیست.

گل دهی

پس از یک استراحت کافی در فصل خواب گیاهان یعنی پاییز و زمستان، در بهار و تابستان گل رازقی (گل یاس رازقی) ظاهر می شود.

تغذیه

در فصول رشد یعنی بهار و تابستان دوهفته یکبار با آهن همراه با اسید هیومیک، گیاه را تغذیه نمایید تا همیشه پر گل باشد و برگهای آن در اثر ابیاری با اب لوله کشی زرد نشود .

هرس

پس از گلدهی شاخه ها را هرس نمایید تا هم گیاه توپی شکل زیبایی داشته باشید و هم تعداد گلها بیشتر شوند

تکثیر

به راحتی با قلمه و یا خوابانیدن قابل تکثیر است. ساقه های بلند را به راحتی در یک گلدان در کنار گیاه مادر بخوابانید و روی آن خاک بریزید تا به راحتی بعد از دو هفته ریشه بدهد.

تعویض گلدان

ضروری نیست.

خاک

نیاز به خاک غنی از پیت ماس یا کومپوست دارد

عوارض و درمان

حشره‌هایی مثل شته که خالهای سیاه و سبز دارند از آفات این گیاه به شمار می‌روند. ابتدا گیاه ‌تان را با محلول رقیق آب ولرم و صابون (یا چند قطره مایع ظرفشویی) پاکیزه کنید و در صورت رفع نشدن مشکل از از آفت کش مناسب استفاده نمایید.

نکات و ملاحظات

در کشورهایی که کاشت گل رازقی (گل یاس رازقی) و گونه های مختلف یاس در سطح وسیع و هوای آزاد متداول است ، صنعت عطر گیری فعالیت گسترده ای دارد.

بررسی های دقیق آزمایشگاهی نشان داده است که مقدار مطلق عطر گل رازقی و تیره یاس ها در ساعات اولیه بامداد نخستین روز شکفتن گل (حدود ساعت هشت) بیشتر از همه اوقات است.

از آنجا که گل یاس رازقی از گروه نباتات آهک گریز است، خاک گلدان آن باید به کلی فاقد مواد آهکی بوده و حتی آبی که به آن داده می شود نباید قلیایی و دارای مواد آهکی باشد.

دفعات آبیاری به مقتضای فصل و درجه حرارت محیط فرق می کند. در تابستان به ویژه در موسم گل دادن باید روزی یک بار به یاس عربی آب داد.

از زمانیکه غنچه گل ظاهر می شود حتمأ باید پای بوته کوددهی شود. بهترین کود طبیعی برای یاس عربی شیره کود گوسفندی است. در محل هایی که تهیه کود طبیعی دشوار است، مصرف کود شیمیائی مخلوط سولفات آمونیم و فسفات آمونیم به نسبت (به ترتیب) سه و یک و به اندازه یک قاشق غذا خوری در هر دو هفته از اواسط بهار به بعد توصیه می شود.

یاس رازقی، یاس عربی، Jasminum sambac ،Arabian jasmine، گل رازقی، گل یاس رازقی

کلمات کلیدی پیشنهادی برای جستجو و کسب اطلاعات بیشتر از سایر مراجع:

یاس رازقی | یاس عربی | گل رازقی | گل یاس رازقی

Sambac Jasmine | Jasminum sambac | Arabian Jasmine