پاجوش چیست؟
پاجوش: ﺷﺎﺧﻪﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از رﺷﺪ ﺟﻮاﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ و ﯾﺎ ﺟﻮاﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻔﺘﻪ در زﯾﺮ ﻣﺤﻞ ﭘﯿﻮﻧﺪ و ﯾﺎ در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺑﺮ روي ﭘﺎﯾﻪ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. اﯾﻦ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﻧﺎﺑﺎرور ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮدي رﺷﺪ ﮐﺮده و داراي ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
تنه جوش: ﺷﺎﺧﻪﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ از رﺷﺪ ﺟﻮاﻧﻪ ﻫﺎي ﺟﺎﻧﺒﯽ و ﯾﺎ ﺟﻮاﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻔﺘﻪ در ﺑﺎﻻي ﻣﺤﻞ ﭘﯿﻮﻧﺪ و در روي ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي اﺳﮑﻠﺘﯽ روي ﭘﯿﻮﻧﺪك اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. رﺷﺪ اﯾﻦ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮدي هدایت می شود.ولی دارای خصوصیات پیوندک رقم می باشد. ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻧﺤﻮه رﺷﺪ آﻧﻬﺎ ﮐﻨﺘﺮل و هدایت شودمی توانند بعنوان شاخه بارده جوان مورد استفاده قرار گیرند.
نحوه تکثیر پاجوش:
پاجوش قسمتی از گیاه است که از جوانه روی ریشه یا گاها روی طوقه به وجود می آید. در گیاهانی که پا جوش به طور کامل روی ریشه گیاه مادری قرار دارد، جدا کردن آن بسیار آسان است. مانند آلبالو، سیب. در برخی گیاهان پاجوش ها نزدیک طوقه گیاه تجمع داشته و جدا کردن آن ها مشکل می باشد. اگر پاجوش ما از قسمت طوقه بالاتر باشد به آن تنه جوش می گوییم. مانند فندق و گل محمدی. در این صورت برای تکثیر گیاه مورد نظر دو روش پیش رو داریم:
1- با خوابانیدن گیاه را تکثیر کنیم
2- از روش قلمه زنی استفاده کنیم که در مورد گیاهی مانند فندق بدلیل عدم موفقیت قلمه باید از روش خوابانیدن بهره برد.
به دلیل تشابه شکلی و اجرایی، پا جوش اغلب با روش تقسیم بوته اشتباه گرفته می شود. بهترین زمان پاجوش گیری از گیاهان اواخر زمستان و چند روز مانده به بیدار شدن درخت می باشد. اما می توان از اوایل آذر به بعد در مناطق سردسیری عمل پاجوش گیری از درختان را اجرا کرد.گیاهانی که قدرت پاجوش زایی بالا دارند را می توان با محدود کردن ریشه های آن ها و تحت فشار قرار دادن به تولید پاجوش بیشتر ترغیب کرد. گل محمدی از گیاهانی می باشد که با روش پا جوش گیری و قلمه گیری به صورت تجاری تکثیر می شود. در تک لپه ای ها مثل خرما و آلوئه ورا پا جوش ها به طوقه چسبیده اند. و جدا کردن آن ها کار مشکلی است. پاجوش های این گیاهان توسط قسمتی به نام پستانک از گیاه مادری تغذیه می کنند. که پاجوش ها را در این گیاهان با پستانک از گیاه مادری به طور کامل جدا کنیم که این عمل در خرما حائز اهمیت است. در نخل به دلیل تفرق صفات کاشت بذر مرسوم نمی باشد.قسمت پستانک در نخل قابلیت ریشه های ریشه زایی بالایی دارد و به همین دلیل بایستی به طور سالم همراه با گیاه مادری جدا شده تا پا جوش را در چاله دیگری که دور از گیاه مادری حفر کرده ایم کشت کنیم . در آلوئه ورا پا جوش ها را بصورت قلمه ای جدا می کنیم.
مراحل تکثیر از طریق پاجوش:
مرحله اول: در ابتدا، باید پاجوش را انتخاب کنیم؛ یعنی باید پاجوشهایی که به اندازه لازم برای ریشه دار شدن رسیدهاند را، برای این کار انتخاب کنیم. خیلی از پاجوش هایی که از طریق ریشه و در اطراف گیاه رشد کردهاند، دارای ریشه هستند.
مرحله دوم: پس از انتخابِ پاجوش، آن را به آرامی از گیاه مادری جدا میکنیم. باید طوری جدا کنید که کمترین آسیب به گیاه برسد. اگر پاجوش دارای ریشه بود، میتوان بلافاصله کاشت را انجام داد ولی اگر پاجوش دارای ریشه نبود، در محلی خنک قرار دهید تا محل جدا شده خشک شود. سپس در گلدان بکارید.
مرحله سوم: پا جوشهای آماده به کاشت را در خاک، با ترکیب ماسه با پیت ماس یا کوکوپیت بکارید. گلدانهای کاشته شده را در معرض نور شدید آفتاب قرار ندهید. گلدانها را در محلی با نور ملایم قرار دهید تا پاجوش ها ریشه دهد.
مرحله چهارم: آبیاری را زمانی شروع میکنیم که گیاهمان ریشه دار شده باشد.