گیاهان آبزی
گیاهان آبزی اولین رده تولیدکننده مواد غذایی در اکوسیستمهای آبی هستند که با جذب نور و دی اکسید کربن از محیط, عمل فتوسنتز را انجام میدهند. این گیاهان قادرند با جذب نور طبیعی و حتی مصنوعی و همچنین دریافت CO2 از آب, تولید اکسیژن نمایند. گیاهان آبزی در نگه داری و حفظ دریاچهها، رودخانهها، نهرها و برکهها برای ماهیان و سایر ارگانیسمها و همچنین حیات وحش و تفریحات بشر ایفای نقش میکنند. گیاهان آبزی از ترکیبات مهم و طبیعی اکوسیستمهای آبی هستند که نقش ویژهای در سلامت و تنوع اکوسیستمهای آبی دارند.
در تقسیم بندی اول گیاهان آکواریوم به دو دسته تقسیم می شوند:
- گیاهان آبزی: به گیاهانی گفته میشود که برای زندگی به آب شیرین یا شور نیاز دارند. این گیاهان برای زنده ماندن باید در آب یا خاکی رشد کنند که به کامل با آب اشباع شده باشد. به همین جهت آنها را با نام گیاهان آکواریومی نیز میشناسند.
- گیاهان نیمه آبزی: گیاهان نیمه آبزی همانطور که از اسمشان بر میآید نوعی از گیاهان دوزیست هستند. گیاهان نیمه آبزی میتوانند در داخل آب یا در خاک مناطقی رشد کند که در نزدیکی دریاچه یا برکه است.
در نتقسیم بندی دوم گیاهان آکواریوم به 3 دسته تقسیم می شوند:
1- گیاهان رو آبی: که در سطح آب شناورهستند، قابل کاشتن نیستند و روی سطح آب رشد میکنند و نیاز به نور شدید دارند و از ذرات معلق در آب تغذیه میکنند . این گیاهان مناسب برای تولید مثل ماهیهای زنده زا هستند و بچه ماهی ها در لای برگها و ریشه های نازک و کوچک آنها مخفی می شوند و محیط مناسبی برای زایمان ماهی های بالغ فراهم میکنند و از طرفی هم سطح آب رو تمیز و پاک نگه میدارند به علت قرار گرفتن در سطح وجذب مواد آلی سطح آب . این گیاهان در واقع به نوعی انگل و مزاحم هم به حساب می آیند چون در مدت کوتاهی تمام سطح آب رو میپوشانند و مانع از رسیدن نور و اکسیژن به عمق آب و گیاهان دیگر میشوند نمونه این گیاهان انگل هست. بهتراست هر چند وقت مقداری از این گیاهان را دور بریزید و یا از ماهی های گیاهخواری مثل سیلور دالر و یا گورامی ها هم جزو ماهی هایتان داشته باشید تا این نوع گیاهان را کنترل کنند. در ایران تنها یک نوع از این گیاهان فروخته میشود به اسم ” کرفسی ” یاAzolla Wisteria که گیاهی بسیار زیبا با رشدی فوق العاده است . کافی است یک بوته کوچک از آن را روی آکواریوم بیندازید تا در مدت خیلی کوتاهی تمام سطح آب را یپوشاند و زیبایی خاصی به آکواریوم بدهد . یکی از گیاهان دیگر که بیشتر مخصوص برکه هاست گیاه نیلوفر است که آن هم زیبایی خاصی دارد و میشود در حوض هایی که ماهی طلایی نگهداری میکنند آن را پرورش داد.
2- گیاهان میان آبی: گیاهانی هستند که ریشه آنها چندان عمیق نیست و بیشتر در لایه های میانی آب معلق هستند و تا سطح آب رشد میکنند . نیاز به مواد آلی مغذی برای تغذیه ندارند و این مواد را توسط ریشه هایشان از خود آب دریافت میکنند ونیاز به بستر مناسب ندارند. این گیاه در ایران هم فروخته می شود و بصورت ساقه ای ترد با برگهای ریز و فر خورده و زیباست . خیلی سریع رشد میکند و تکثیر میشود و کافی است وقتی بلند شد آن را قطع کنیم و دوباره بکاریم. این گیاه باعث شفاف شدن سریع آب آکواریوم میشود و ذرات معلق در آب را به سرعت جذب میکند. در شرایط مناسب از گیاه ریشه های درازی تا سطح آکواریوم رشد میکند و آن را زیباتر میکند و در فصل تابستان هم گل میدهد.
3- گیاهان زیرآبی: جزو زیبا ترین و با دوام ترین گیاهان آکواریوم هستند. متاسفانه در ایران گیاهان آکواریومی تنوع چندانی ندارند و به چندنوع خاص محدود شده اند. این گیاهان مثل گیاهان آپارتمانی دارای ریشه هستند و رشد خوبی دارند و زیبایی فوق العاده ای به محیط ماهی ها میبخشند. از مواد آلی موجود در بستر آکواریوم بعنوان کود و خاک تغذیه و استفاده میکنند و با جذب این مواد باعث زلال شدن آب و بهینه سازی محیط آکواریوم میشوند.
هدف از نگه داشتن گیاه آکواریومی سه چیز می تواند باشد:
1- منافع اکوسیستمی.
2- تزئین آکواریوم.
3- تغذیه ماهیها.
امّا متاسفانه شما در هر لحظه فقط دو تا از این موارد رو باهم می توانید داشته باشید. یا منافع اکوسیستمی و تزئین را انتخاب می کنید. که در این صورت گیاهی انتخاب می شود که ماهی ها نمی خورند مثل کریپتون که تلخ است. یا منافع اکوسیستمی را انتخاب میکنید با تغذیه ماهی ها، که در این صورت دیگر گیاه قشنگی نخواهید داشت. چون دائم در حال خورده شدن هست و به خاطر رشد سریعش جایگزین می شود اما همیشه نصفه نیمه است و بد منظره. یا گیاهی گذاشته شود که هم قشنگ هستند و هم ماهی ها از آن می خورند. که البته این حالت فقط با گیاه مصنوعی و برگ کاهو اتفاق میفتد و هیچ حسنی هم برای اکوسیستم شما ندارد.
نقش گیاهان آبزی در اکوسیستمهای آبی:
۱ _جذب بسیاری از آلودگیها از محیط زیست ( محیطهای آبی) به ویژه فلزات سنگین
۲_ افزایش تنوع گونهای به دلیل ایجاد زیستگاههای متعدد
۳_ خاصیت دارویی
۴_ به عنوان زیستگاه و تأمین کننده غذای ماهیان، بی مهرگان، دوزیستان و …
5 _در این بین مهمترین خاصیتی که گیاهان آبزی در برکهها دارند, تولید اکسیژن و افزایش رطوبت هواست که در خنک کردن هوای منطقه نقش مهمی دارد.
