گل آذین و انواع آن در علم گیاه شناسی

تعریف گل آذین:

به آرایش گل ها بر روی ساقه گل آذین(Inflorescence) گفته می شود. بر اساس نحوه ی نمو، گل آذین به دو نوع گل آذین بسته یا محدود و گل آذین باز یا نا محدود طبقه بندی می شوند.

گل آذین نا محدود(Botrytiques)، گل آذینی است که انتهای محور به یک جوانه ختم می شود و در گل آذین محدود انتهای محور گل دهنده، به یک گل ختم می شود و رشد محور متوقف می گردد.

انواع گل آذین نا محدود

1- گل آذین خوشه(Grapp)

در این نوع گل آدین، گل ها دارای یک محور مشترک هستند و تقریبا با فواصل مساوی به محور گل آذین می چسبند مانند شب بو.

2- گل آذین دیهیم(Corymbe)

گل آذین خوشه ای با دمگل های پایینی داراز تر، در واقع دمگل ها در گل های پایینی طویل تر هستند و به تدریج به سمت بالا، کوتاه تر می شوند، به طوری که گل ها همه در یک سطح قرار می گیرند، مانند گلابی.

3- گل آذین سنبله (Epi)

گل آذینی ی با گل های بدون دمگل در امتداد محور گل آذین سنبله ساده گفته می شود. مانند بارهنگ.

گل آذین سنبله به صورت مرکب نیز در گیاهان دیده می شود. سنبله مرکب در گیاهان خانواده ی گندم مثل گندم دیده می شود.

این گل آذین از سنبل چه ها تشکیل شده است. در هر سنبل چه، محوری وجود دارد که در قاعده ی آن دو فلس به نام گلوم یا پوشه وجود دارد، از هر محور، محورهای فرعی جدا می شوند که در قاعده ی آن ها دو فلس به نام پوشینه یا گلومل وجود دارد. در زیر گل و انتهای محور فرعی دو فلس بسیار کوچک به نام پوشینک یا گلوملول وجود دارد. گل فاقد گلپوش است و سه پرچم با میله ی بلند و بساک بسیار بزرگ X مانند و یک مادگی با کلاله ی پر مانند توسط گلوملول ها دربر گرفته شده اند.

4- گل آذین شاتون 

گل آذین سنبله با گل های تک جنسی با محور های آویخته مانند گردو و بید

5- گل آذین چتر (Ombelle)

نوعی گل آذین خوشه است که در آن محور گل آذین رشد نکرده و گل ها دارای دمگل های برابر هستند. در واقع گل ها از یک مرکز مشترک بیرون می آیند و یک خوشه مسطح یا مدور را تشکیل می دهند.

در این گل آذین، برگ ها در محل خروج دمگل ها مجتمع شده اند و بخشی به نام گریبان تشکیل می دهند. گل آذین چتر ساده یا مرکب است. چتر ساده در شمعدانی و چتر مرکب در گیاهان تیره جعفری دیده می شود. در چتر مرکب، دمگل ها منشعب هستند و در پای هر انشعاب برگه های مجتمع شده گریبانک نامیده می شوند.

6- گل آذین اسپادیس یا چمچمه ای

گل آذینی خوشه ای با محور دراز و گوشتی، گل ها بدون دمگل هستند. گل های نر یا ماده و یا نر – ماده حتی نازا بر روری محور قرار دارند و یک برگه ی مشترک به نام جمجمه یا اسپات تمام گل آذین را در بر می گیرد. به عنوان مثال موز.

در خرما، اسپات چوبی شده و خوشه خرما را در بر می گیرد که رژیم خوانده می شود.

7-گل آین کپه ای یا کاپبتول (Composee)

گل آذینی با گل ها یا گل چه های بدون دمگل که همگی بر روی یک نهنج پهن و صفحه مانند، جمع شده اند. از اجتماع برگه ها در پیرامون صفحه پهن، گریبان تشکیل می شود. این گل آذین را کلاپرک نیز می گویند مانند آفتابگردان

8- گل آذین خوشه مرکب که از چند بخش خوشه ای تشکیل شده است.

این گل آذین در انبه و زیتون تلخ دیده می شود.

انواع گل آذین محدود

1- گرزن یک سویه (Cymeunipare)

گل آذین گرزن با یک محور در هر انشعاب، این گل آذین به دو کشل کلی دیده می شود:

گرزن یک سویه مارپیچی یا بال ملخی

در این گل آذین همه محور ها در یک جهت انشعاب می یابند، در نتیجه محور به طور مارپیچی مانند زنبق

گرزن یک سویه دم عقربی یا حلزونی

گل آذین یک سویه ای که محورهای جانبی به طور متناوب به سمت چپ و راست به صورت زیگزاگی نمو پیدا می کند. مانند گیاهان تیره گل گاو زبان

2- گرزن دو سویه

گل آذین گرزن که به صورت دیکاتومی یا دوتایی منشعب شده است. مانند یاس سفید

3-گرزن چند سویه

گل آذین گرزن با بیش از دو انشعاب فرعی، مانند فرفیون

4-  گرزن چرخه ای

یک گل آذین گرزن، بسیار متراکم با ظاهر چرخه ای (فراهم)، اما در حقیقت در کنار برگ های متقابل منشاء گرفته اند. این گل آذین ویژه گیاهان تیره نعناعیان است.